بدون قصد نقض: درس‌هایی که برندها می‌توانند از جنگ تجاری یتی و آرتیک در طراحی محصول بیاموزند
در یک پرونده جالب توجه حقوقی، دو غول صنعت کولرهای قابل حمل یتی (YETI) و آرتیک (RTIC) سرانجام پس از سال‌ها اختلاف بر سر طراحی محصول (Trade Dress) به توافق رسیدند. این پرونده کلاسیک درس‌های مهمی برای کسب‌وکارها درباره مرزهای حمایت از طراحی و استراتژی‌های اجتناب از نقض حقوق دارد.
خلاصه پرونده:
- یتی مدعی بود طراحی متمایز کولرهای آرتیک (شامل شکل، خطوط و حتی جایگذاری لوگو) به حدی مشابه محصولات آن است که مصرف‌کنندگان را گمراه می‌کند.
- آرتیک در دفاعیه خود تأکید کرد که “هیچ قصدی برای نقض طراحی یتی نداشته“ و تفاوت‌های فنی و بصری کافی وجود دارد.
- دادگاه نهایتاً به نفع یتی حکم داد، اما این پرونده به جای یک جنگ حقوقی تمام‌عیار، با توافق خارج از دادگاه خاتمه یافت.
چهار درس کلیدی برای برندها:
۱. ثبت دقیق Trade Dress از همان آغاز:
- یتی موفق شد زیرا توانست ثابت کند طراحی محصولش “شناخته‌شده و متمایز“ است. ثبت رسمی عناصر طراحی (حتی جزئیاتی مانند بافت سطح یا رنگ‌های خاص) حیاتی است.
۲. تفاوت‌سازی آگاهانه:
- آرتیک اگر از ابتدا تفاوت‌های طراحی خود را پررنگ‌تر می‌کرد (مثلاً با تغییر الگوی دسته‌ها یا فونت نوشته‌ها)، احتمالاً از چالش حقوقی مصون می‌ماند.
۳. استراتژی دفاعی “عدم قصد نقض” محدود است:
- ادعای “No Infringement Intended” به‌تنهایی کافی نیست. دادگاه‌ها به “احتمال سردرگمی مصرف‌کننده“ توجه می‌کنند، نه نیت شرکت.
۴. توافق خارج از دادگاه می‌تواند برد-برد باشد:
- در این پرونده، آرتیک موافقت کرد برخی عناصر طراحی را تغییر دهد، اما از ورود به یک جنگ پرهزینه اجتناب کرد.
توصیه به کسب‌وکارهای ایرانی:
با توجه به رشد بازارهای داخلی و بین‌المللی، ثبت طرح صنعتی و علائم تجاری در اداره مالکیت معنوی ایران و همچنین سیستم‌های بین‌المللی مانند مادرید ضروری است. حتی المان‌های به ظاهر ساده (مانند شکل بطری یا طرح جعبه) می‌توانند به دارایی‌های استراتژیک تبدیل شوند.
