قوانین ثبت برند چیست؟

ثبت برند، فرایندی حقوقی است که به صاحبان کسب و کار این امکان را می دهد تا از نام، لوگو یا هر نشان دیگری که محصولات یا خدمات آن ها را متمایز می کند، به صورت انحصاری استفاده کنند. اما قوانین ثبت برند، موضوعی پیچیده و دارای جزئیات بسیاری بوده که آشنایی با آن ها روند ثبت برند را تسریع می بخشد. این قوانین شامل موارد ممنوعه در نحوه ثبت برند، زمان اجبار ثبت برند، مقررات نامگذاری، قانون های اعطای مجوز، نحوه اعتراض و ابطال و … می شود.

علائم تجاری ممنوعه برای ثبت

طبق ماده 32 قانون در مراحل و نحوه ثبت برند و اختراعات برخی از علائم تجاری قابل ثبت نیستند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

1. علائمی که دقیقا یکسان یا مشابه با علامت های تجاری از قبل ثبت شده برای یک مالک دیگر باشد.
2. علائمی که عینا یا شباهت بسیار زیادی به یک نام تجاری دیگر یا ترجمه آن باشد، طوری که مصرف  کننده را گمراه کند و یا به اشتباه بیندازند.
3. علائمی که نتواند کالا و خدمات دو شرکت را از یکدیگر تفکیک کند.
4. علائم، کلمات و تصاویری که بر خلاف قانون های کشور، اخلاق عمومی، هنجار های اخلاقی و موازین شرعی باشد.
5. علامت هایی که از نشان نظامی، نام و یا پرچمی که متعلق به کشور، سازمان های تحت کنوانسیون بین المللی و سازمان های بین الدولی دیگر تقلید باشد. طبق قوانین ثبت برند، علامت تجاری حتی اگر به صورت یک جزء از موارد ذکر شده هم باشد، مورد قبول نیست، مگر اینکه سازمان مربوطه یا مقام صلاحیت دار کشور با ثبت آن موافقت کنند.
6. علامت هایی که از نظر محل تولید و مکان جغرافیایی مبدا کالا یا خدمت، مراکز عمومی و تجاری را گمراه کند.
7. علائمی که حتی شبیه ترجمه یک نام تجاری باشد که آن برای کالا و خدمات مشابه یک شرکت دیگر در ایران معروف است.

چه زمانی ثبت برند اجباری می شود؟

طبق ماده یک قانون ثبت علائم و اختراعات مقرر، ثبت علامت برای موسسات تجاری بجز مواردی که دولت آن را الزام کند، بصورت اختیاری است. حق استعمال انحصاری علامت برای آنها و مواردی مثل  بهداشت مردم و جامعه ایجاب می کند که علامت آنها باید به ثبت برسد. اگر این اقدام را انجام ندهند نمی توانند مانع استفاده شخص دیگر برای آن نام شوند.

 طبق مصوبه 3 اردیبهشت در سال 1328 و همچنین به موجب ماده 5 تصویب نامه، دولت ثبت علائم برای موارد زیر را الزامی کرده است.

1- داروهایی که توسط نسخه پزشک یا بدون آن مصرف می شوند. ( کالاهای اختصاصی طبی و دامپزشکی)

2- مایعاتی مثل شربت، آبمیوه، آب معدنی گازدار که با نام و در ظرف های مشخصی عرضه می شوند.

3- لوازم بهداشتی و آرایشی مثل صابون، عطر، پماد و ادکلن که به صورت مستقیم روی بدن و پوست انسان استفاده می شوند.

4- مواد غذایی مثل کنسرو، پنیر، کره و شیر که در لفاف، ظروف مخصوص با نام مشخص به فروش می رسند.

قوانین ثبت برند برای انتخاب نام تجاری

طبق قوانین ثبت برند در انتخاب و تعیین نام تجاری برای شرکت باید به این راهنما توجه کنید.

1- نام تجاری نباید تکراری باشد، برای اطمینان از مورد، اسم مورد نظرتان را در سایت ilenc.ir جستجو کنید.

2- نام تجاری حتی اگر دارای اعداد هم باشد، باید به حروف نوشته شود.

3- اسم تجاری شما باید ریشه فارسی داشته باشد.

4- از عناوینی استفاده کنید که خارج از شئونات انقلاب اسلامی نباشد.

5- عنوان تجاری شما باید دارای واژه های خاص باشد تا متمایز واقع شود.

6- از نام های ایثارگران و شهیدان که زیر نظر سازمان محترم بنیاد شهید و امور ایثارگران هستند، نباید استفاده شود.

7- از اسم های شاعران، دانشمندان و کاشفان در زمان حال، استفاده نکنید.

بررسی جامع حقوق ناشی از ثبت علامت

حقوق ناشی از ثبت علامت، مدت اعتبار و تمدید آن، به موجب ماده 40 قانون به شرح زیر مشخص گردیده است.

1. برای استفاده از علامت های تجاری که در ایران ثبت شده اند، باید مجوز کتبی از مالک آن علامت اخذ شده باشد.
2. شخصی که به عنوان مالک علامت تجاری ثبت شده نام دارد، حق انحصاری استفاده از آن را دارا بوده و می تواند علیه هر شخص حقیقی یا حقوقی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم اقدام به استفاده  ی غیرمجاز از علامت مذکور نماید، اقامه دعوی حقوقی نماید. این امر شامل مواردی همچون استفاده از علامت مشابه، استفاده از علامت برای کالا یا خدمات مشابه به نحوی که موجب گمراهی یا فریب مصرف  کننده گردد و یا هرگونه عملی که به نحوی حقوق ناشی از ثبت علامت را تضییع نماید، می  گردد.
3. تمامی حقوقی که برای ثبت علامت هستند، به طور کلی شامل اقدامات مربوط به کالاها و خدماتی که توسط مالک علامت یا با موافقت صریح وی به کشور وارد و در بازار ایران عرضه می  گردد، نمی  باشد.
4. اعتبار علامت تجاری ثبت شده به مدت ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن است. مالک علامت می  تواند با درخواست تمدید و پرداخت هزینه  های مقرر، اعتبار علامت را برای دوره  های متوالی ده ساله تمدید کند. یک مهلت ارفاقی شش ماهه پس از پایان هر دوره ده ساله در نظر گرفته شده است که مالک می  تواند در این مدت با پرداخت جریمه تأخیر، هزینه تمدید را پرداخت کند.

اعطای مجوز استفاده از علامت تجاری

کسی که صاحب علائم تجاری است می تواند بدون انتقال مالکیت، فقط با اعطای اجازه استفاده از آن به دیگران از علامت خود بهره برداری کند. این عمل در صورتی معتبر است که به صورت رسمی ثبت شده باشد. به عبارت دیگر:

1. صاحب علامت می  تواند مالکیت کامل علامت تجاری را به شخص یا شرکت دیگری منتقل کند. در این حالت، حقوق کامل علامت تجاری به مالک جدید منتقل می  شود.
2. صاحب علامت می  تواند به شخص یا شرکت دیگری اجازه دهد که از علامت تجاری او استفاده کند، بدون اینکه مالکیت علامت تجاری را منتقل کند. این اجازه استفاده باید به صورت رسمی ثبت شود تا معتبر باشد.

شرایط و الزامات برای اعطای مجوز

1. اجازه نامه باید در ایران به صورت رسمی ثبت شود تا معتبر باشد. این کار باعث می  شود که حقوق و تعهدات طرفین به صورت قانونی محکم و معتبر باشد.
2. معمولاً صاحب علامت تجاری در ازای اعطای اجازه استفاده، از شخص یا شرکت دیگر حق   الامتیاز دریافت می  کند. این مبلغ به عنوان پرداختی برای استفاده از علامت تجاری تعیین می   شود.
3. موافقت  نامه  ای بین صاحب علامت و استفاده  کننده تنظیم می  شود که شامل تمامی شرایط و ضوابط استفاده از علامت تجاری است. این موافقت  نامه باید به صورت رسمی ثبت و معتبر باشد.

این فرآیند به صاحب علامت تجاری اجازه می  دهد که از علامت خود درآمد کسب کند و همزمان کنترل و مالکیت علامت تجاری خود را حفظ کند. از طرف دیگر، به شخص یا شرکت دیگری اجازه می  دهد که از شهرت و اعتبار علامت تجاری استفاده کند و محصولات یا خدمات خود را تحت آن عرضه کند.

نکته: مطابق ماده 44، چنین قراردادی باید شامل کنترل موثر صاحب علامت (اجازه دهنده) بر کیفیت و مرغوبیت کالاها و خدماتی باشد که توسط استفاده کننده (لیسانس گیرنده) ارائه می  شود. اگر این کنترل مؤثر وجود نداشته باشد یا به درستی اعمال نشود، قرارداد فاقد اعتبار خواهد بود.

اعتراض به درخواست ثبت علامت یا علائم ثبت شده

بر اساس ماده 16 قوانین ثبت برند، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی حق دارند نسبت به تقاضای ثبت علائمی که به نظر آنها مغایر با قوانین یا حقوق دیگران است، اعتراض نمایند.

نکته: در هر یک از موارد ذکر شده، چنانچه معترض پیش از این اقدام به ثبت علامت مشابهی ننموده باشد، موظف است همزمان با طرح اعتراض، نسبت به ثبت علامت خود نیز اقدام و هزینه  های مربوطه را پرداخت نماید.

1. کسانی که ادعای مالکیت بر علامت تجاری ثبت شده را دارند.
2. کسانی که علامت تجاری  شان به گونه  ای با علامت مذکور مشابهت دارد که باعث سردرگمی مصرف  کنندگان شود.

قوانین برای ابطال ثبت برند چیست؟

در صورتی می توان یک برند ثبت شده را باطل کرد که یکی از شرایط زیر را داشته باشد.

• اگر به مدت سه سال پس از ثبت برند از آن استفاده نشود، هر ذی نفعی می تواند آن را باطل کند؛ زیرا ثبت علامت به منظور بکارگیری آن است.
• نام تجاری به ثبت رسیده برخلاف شرع، نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.
•  برند تجاری ثبت شده مشابه نام دیگری باشد و یا نتواند کالا و خدمت دو  شرکت را از یکدیگر متمایز کند.
• در مواقعی یک شخص از برند مشترک به طور شخصی و انحصاری استفاده کند.
• در صورتی که علامت تجاری مشابه پرچم و نشان های نظامی و مملکتی باشد.

برخی نکات مهم در ثبت علائم تجاری

ثبت علامت تجاری، گامی مهم برای حفاظت از هویت برند و محصولات شماست. برای اطمینان از یک فرآیند ثبت موفق، توجه به نکات زیر ضروری است.

• برای ثبت چند علامت تجاری باید به ازای هر یک از آنها اظهارنامه مستقل داده شود.

• در صورت تغییر آدرس، برای به رسمیت شناختن باید به ثبت رسیده باشد.

• علائم تجاری را می توان انتقال داد و این امر تنها در صورتی امکان پذیر است که مطابق قوانین ضابطه ثبت علائم و اختراعات جمهوری اسلامی باشد.

• در صورتی که قرار است افراد در خارج کشور هم از علامت تجاری استفاده کنند، باید اجازه به کارگیری از علائم برای آنها به ثبت برسد.

• ثبت علائم تجاری فقط در یک بازه 10 سال اعتبار دارد.

• علامت تجاری داشتن اختیاری است بجز مواردی که توسط دولت ضروری شوند.

• طبق ماده 35 تا زمانی که اظهارنامه افراد ثبت نشده باشد، می تواند آن را مسترد کند.

جمع بندی؛ همه چیز درباره قوانین ثبت برند تجاری

ثبت برند یک فرآیند مهم و قانونی برای هر کسب و کار به شمار می آید که رعایت برخی قوانین برای آن ضروری است. اجرای قوانین ثبت علامت تجاری برای موسسات تجاری بجز مواردی که دولت آن ها را الزامی می داند، به صورت اختیاری می باشند. برخی علامت هایی که مشابه موارد از قبل ثبت شده باشند و یا هیچ وجه تمایزی بین آن با سایر شرکت ها دیده نشود، برای ثبت، ممنوعه به شمار می آیند. از جمله قوانین ثبت برند تکراری نبودن اسم، عدم استفاده از نام های ایثارگران و شهیدان، به کار نبردن اسم شاعران و دانشمندان زمان حال و … می باشند.

سوالات متداول در خصوص قوانین ثبت علامت تجاری

حق استفاده انحصاری از یک علامت به چه کسی اختصاص دارد؟

شخصی حق استفاده انحصاری از یک علامت را دارد که طبق مقررات این قانون آن علامت را به ثبت رسانده باشد.

دلایل رد درخواست ثبت برند چیست؟

از مهمترین دلایل رد درخواست ثبت برند می توان از تکرار یا شباهت زیاد به برندهای ثبت شده، توصیفی بودن برند، عام بودن برند، مخالف بودن با قوانین و اخلاق، مخالف بودن با علائم بین  المللی، عدم تمایز با محصولات و خدمات دیگران نام برد.